Met de opkomst van de natuurwetenschap begint Europa aan een nieuw tijdperk. En we tellen onze zegeningen: we leven langer en meer comfortabel, en ja, aan de ho... » 

Met de opkomst van de natuurwetenschap begint Europa aan een nieuw tijdperk. En we tellen onze zegeningen: we leven langer en meer comfortabel, en ja, aan de horizon daagt de democratie.
De wetenschap is een exclusief Europese prestatie, zegt Edmund Husserl. Maar waarom zegt dezelfde Husserl dat Europa in nood is? Waarom zegt men in het Oosten dat Europa zijn ziel heeft verloren? En binnen Europa protesteert de romantiek tegen de verlichting, - waarom?
We kennen het antwoord. De eenzinnige taal van de natuurwetenschap is door de verlichting uitgeroepen tot maatstaf voor álle rationele taal. Meerzinnige taal zou niet of nauwelijks rationeel zijn. Jammer voor de talen van religie en kunst.
Berger is van mening dat het ratio-begrip van de verlichting te beperkt is. Hij keert de situatie om. Hij zoekt naar het 'moment' waarop de mens als meer dan biologisch wezen 'ontstaat'.
Die eerste ontmoeting van mens en Werkelijkheid moet van een ongelofelijke intensiteit zijn geweest. Ze is te vergelijken met de kosmische Big Bang, het moment van opperste verdichting en hoogste temperatuur. Zo zouden uit de mentale Big Bang als eersten de meerzinnige talen ontstaan, nog steeds geconcentreerd en van hoge temperatuur. De eenzinnige taal van de wetenschap is dan een laat product van afkoeling en verdunning.
Misschien helpt het als we dit feit onder ogen zien. Misschien verruimt het onze blik. Om daaraan bij te dragen is dit filosofie- boek ook een verhalen-boek geworden.




Inhoud

Hoofdstuk 1: Vier lees-mogelijkheden 9
Rondom de waarzegger Euthyphro 9
De wonderverhalen in de bijbel 11
De tweede leeswijze 13
De derde leeswijze 16
De vierde leeswijze 18
Mythe, logos en opnieuw de mythe 21

Hoofdstuk 2: Een machinale samenleving zonder ziel? 22
De mens, een machine 22
De celibataire machines 25
Kafka, In de strafkolonie 28
Casares, Morels uitvinding 31
Duchamp, Het grote glas 32
Verheerlijking en verachting van de machine
en het occidentalisme 33
Welke soort machine? 36

Hoofdstuk 3: Heimwee naar een bezield verband 37
Het 'Sophienerlebnis' 38
De blauwe bloem 39
Een ontwikkeling, geschetst in verhalen 41
Tweede deel: de vervulling 44
Terugblik 45
Occidentalisme? 47
Het raadsel dat Rousseau heet 48

Hoofdstuk 4: Het nieuwe begin. Eerste model 51
Aristoteles als natuurfilosoof 51
De bouw van het universum 52
De goddelijke wiskunde 56
Het eerste model 58
Wetenschap als pseudo-religie 60
Bereikt de natuurwetenschap toch de alledaagse werkelijkheid? 62

Hoofdstuk 5: De Verlichting 64
Thematieken 64
Het verlichte beeld van God: het deïsme 67
De almacht van God en de macht van de Vorst 68
Volkssouvereiniteit 70
De scheiding van kerk en staat 73
Een dynamischer wereldbeeld 75
Het ideaal van de eenzinnigheid 80
Verplicht zijn tot eenzinnige taal beperkt de vrijheid van denken 82

Hoofdstuk 6: Een nieuw begin. Tweede model. 85
Rousseau op zoek naar een fundament voor zijn leven 86
De stilte van de wereld vóór Bach 88
Dit meldt het Uur U 91
Voor altijd een boreling 96

Hoofdstuk 7: Twee soorten filosofie 102
De gemeenschappelijke Einstellung van filosofie en wetenschap 102
Filosofie die zich baseert op een methode 105
Filosofie die geen methode verdraagt 110
De 'technische' tegenover de bezinnende mens 115
André Gide, De valse munters 116
Husserls Europa en het Westen van het occidentalisme 119

Hoofdstuk 8: Hetzelfde anders 121
Recapitulatie 121
Een laatste poging 124
Totaliteitservaringen 126
Een filosofie van het geheel en de delen 129
De noodzaak van differentiatie: eerste model 131
De noodzaak van differentiatie: tweede model 134
Hetzelfde anders ofwel de tegenpool van de eenzinnigheid 138
Een hypothese 140

Hoofdstuk 9: de zin van de zin-loze roep 141
Het thema van de roep 141
Het daimonion van Socrates 142
Heidegger: de roep van het geweten 144
Heidegger: de taal roept 147
Het geweten is een zoekopdracht 149
De symboliek van het labyrint 151

Hoofdstuk 10: Nadere differentiatie van het tweede model 154
Is er een derde model? 154
Ieders eigen visie op de Werkelijkheid 156
De abstracte essentie is niet genoeg. Eerste aspect. 157
De abstracte ess «