Verzonnen Verleden

Het huidige stedelijke landschap in Nederland wordt steeds meer gevormd door neotraditionalistische architectuur, complete woonwijken worden ermee ingericht. De... » 

Het huidige stedelijke landschap in Nederland wordt steeds meer gevormd door neotraditionalistische architectuur, complete woonwijken worden ermee ingericht. De huizen lijken oud maar glimmen nog van nieuwigheid. Projectontwikkelaars verkopen geen individuele woningen maar ‘beelden’ die vertrouwd en veilig ogen. Kleurrijke artist impressions op bouwborden met pakkende slogans trekken nog aarzelende kopers over de streep. Vele pittoreske voorbeelden uit de Nederlandse architectuurgeschiedenis worden onbekommerd gekopieerd en sommige locaties doen niet onder voor Disneyland. Ook voorbeelden uit andere landen zijn populair, waarbij koloniale huizen uit de zuidelijke staten van de Verenigde Staten en het ‘Middeleeuwse’ Toscaanse dorp de meeste aftrek vinden.
Met haar fotowerken documenteert beeldend kunstenaar Korrie Besems dit nieuwe stedelijke landschap. Leidraad daarbij is de behoefte om het kunstmatige en het niet-natuurlijke transformatieproces van het dichtbevolkte Nederland te tonen. Ons land is al eeuwen maakbaar gebleken door landwinning, strijd tegen het water, een fijnmazige infrastructuur en goede huisvesting. Nederland is tot in alle uithoeken en in elk detail ontworpen maar gaat, mede door internationale economische druk, in een hoog tempo voortdurend op de schop. De ‘houdbaarheidsduur’ van landschappen en woongebieden lijkt hierdoor steeds korter te worden. Vraag is wat dat betekent voor het algemene historisch besef én de culturele waarde en betekenis van voorbije ontwikkelingen in de architectuur en stedenbouw.
De haarscherpe foto’s van Besems verraden een dubbelzinnige houding van afschuw en bewondering en krijgen daarmee een meervoudige betekenis. Besems tracht het verzet tegen het neotraditionalisme te ontrafelen en in perspectief te plaatsen.
Bernard Hulsman schreef voor deze publicatie een essay waarin hij onderzoekt waarom in Nederland, het land van de ongebroken modernistische traditie in de architectuur, het neotraditionalisme kon uitgroeien tot zo’n wijdverbreid fenomeen. «