Niet buiten de burger rekenen!

Nederland staat aan de vooravond van een grote herziening van de wet- en regelgeving over de inrichting van de fysieke leefomgeving. Het motto van die herzienin... » 

Nederland staat aan de vooravond van een grote herziening van de wet- en regelgeving over de inrichting van de fysieke leefomgeving. Het motto van die herziening luidt: 'Eenvoudig beter.' Het idee is om de samenleving (burgers én bedrijven) meer ver¬antwoordelijkheid te geven. De ambities zijn hoog: meer ruimte voor initiatiefnemers, behoud van bestaand beschermingsniveau, voordelen voor alle gebruikers en een groter vertrouwen van burgers in de overheid.Een grotere rol voor burgers in een nieuw omgevingsbestel komt niet vanzelfsprekend tot stand. Het vergt hoogwaardige communicatie, goede antennes van overheden en oog voor de reikwijdte (c.q. de grenzen) van participatie. Goede communicatie betekent duidelijkheid over doelstellingen, beschik¬baarheid van informatie en aanwezigheid van kritische waarheidsvinding. De antennes van overheden dienen zo te zijn afgesteld dat burgers (en hun organisaties) zich kunnen laten horen en zich ook gehoord voelen. Omdat er soms ontevredenheid over een ingreep in de omgeving zal zijn, is procedurele helderheid vereist. Het nieuwe omgevingsbestel veronderstelt een reservoir aan maatschap¬pe¬lijke energie. Is dat er wel? Mensen hebben meer te doen, er komen meer claims op hen af (zoals mantelzorg) en niet iedereen beschikt over dezelfde vaardigheden. Er is het risico de participatieve samenleving te overvragen en er is kans op spanning met representatieve democratie (hoe representatief zijn de actievelingen?). Een 'one-size-fits-all'-benade¬ring van burgers is daarom niet gepast. Gezien de ambitie het nieuwe omgevingsbestel voordeel voor iedereen en meer ver¬trouwen in de overheid te laten op¬leveren, mogen bestaande maatschappe¬lijke ongelijkheden niet neerslaan in (verdere) ongelijkheid van de kwaliteit van de fysieke leefomgeving (geen 'Mattheüseffect'). «