Jullie rijkdommen voor onze beschaving

<p>Grondstoffen zoals kobalt of aardolie maken nog maar sinds kort deel uit van het samenspel tussen mensen, samenlevingen en hun natuurlijke rijkdommen. Regen,... » 

Grondstoffen zoals kobalt of aardolie maken nog maar sinds kort deel uit van het samenspel tussen mensen, samenlevingen en hun natuurlijke rijkdommen. Regen, zon, landbouwgrond, bossen en rivieren speelden het grootste deel van de menselijke geschiedenis een veel belangrijkere rol. Zij bepaalden of een samenleving overschotten dan wel tekorten kon verwachten, hoe toegankelijk gebieden waren en welke afspraken bevolkingsgroepen met elkaar maakten.

In tegenstelling tot wat dikwijls gedacht wordt, is het potentieel van hernieuwbare rijkdommen in West-Europa gemiddeld veel hoger dan in Afrika en het Midden-Oosten. Seizoenen zijn er meer voorspelbaar, landbouwgronden rijker, en bevaarbare rivieren verbinden er meer landen. Dit creëerde extra kansen voor economische groei. Maar om de motor van die groei draaiende te houden, waren grondstoffen, arbeid en afzetmarkten van elders nodig. Koloniale grondstoffen ruilen voor Westerse beschaving, het leek een voor de hand liggende strategie.

Vanuit deze ongewone invalshoek analyseert Jullie rijkdommen voor onze beschaving de kolonisatie van het mondiale Zuiden in de 19de en 20ste eeuw. Die laat ons toe om – weliswaar te laat – beter te begrijpen waarom de koloniale ruil in wezen onzin was, maar ook waarom de postkoloniale periode dikwijls zo moeizaam verloopt. Gelukkig kan deze les ook helpen om de wereldwijde diversiteit aan volkeren in stand te houden, niet als een lappendeken van ongelijkheden maar als een unieke en kleurrijke mozaïek.

Paul Vossen studeerde af als bio-ingenieur en licentiaat Conflict en Ontwikkeling aan de Universiteit Gent. Hij leefde en werkte dertig jaar in Botswana, Burundi, de Democratische Republiek Congo, Niger en de Sahel. Sinds 2018 is hij freelance gids voor het AfricaMuseum in Tervuren.