Jodenhaat en Jodenmoord

Tegen het einde van de tiende eeuw trokken Joden het Rijnland binnen. Ook Nederland en België. Ze werden getolereerd. Dat veranderde. Tijdens de kruistochten in... » 

Tegen het einde van de tiende eeuw trokken Joden het Rijnland binnen. Ook Nederland en België. Ze werden getolereerd. Dat veranderde. Tijdens de kruistochten in de elfde en twaalfde eeuw werden onderweg naar het Midden-Oosten Joden massaal gedood, gedwongen zich te bekeren, verjaagd. Waar kwamen deze haat en dit geweld vandaan? Middeleeuwse teksten van pausen, theologen, predikers, vorsten doen verslag van de religieuze, politieke en economische haat tegen Joden én van hun bruikbaarheid. Veel van deze teksten zijn nooit eerder in het Nederlands verschenen. Fragmenten uit Middelnederlandse literaire en andersoortige teksten zoals preken en vrome overdenkingen getuigen eveneens van de zowel intellectuele als ongenuanceerd-woedende ‘onderbuikhaat’ tegen Joden. Hart van het boek is de beschrijving van leven en lot van Joden in meer dan vijftig plaatsen in de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden. In een vijftiende-eeuwse kroniek lezen we: ‘En toen de troepen uit alle uithoeken van het land bij elkaar kwamen, kwam ook gespuis mee, booswichten en onverlaten uit Holland en Brabant, van oudtijds Jodenhaters’. De teksten en de plaatsbeschrijvingen laten zien dat niemand ontkomt aan de consensus van zijn tijd. Niet de bestuurders en inwoners van de beschreven plaatsen, niet iconen van religieuze innovatie of tolerantie, zoals Thomas à Kempis of Luther of Erasmus. «