Er is veel bekend over allerlei aspecten van het onderwijs op de Latijnse school, maar heel weinig over de manier waarop leerlingen de lesstof verwerkten. Het b... » 

Er is veel bekend over allerlei aspecten van het onderwijs op de Latijnse school, maar heel weinig over de manier waarop leerlingen de lesstof verwerkten. Het bewaard gebleven schoolschrift van de zeventiendeeeuwse Haagse gymnasiast Pieter Teding van Berkhout biedt dan ook een unieke mogelijkheid om dit te onderzoeken. De inhoud blijkt een goudmijn te zijn vol verrassende vondsten: series Latijnse thema's enkele oraties, uittreksels, lees- en stijloefeningen, bloemlezingen en pentekeningen. Analyse van dit material heeft uitgewezen, dat veel van die varia stoelen op pedagogische richtlijnen van Erasmus, Lipsius en Vossius. Dit geldt niet voor Pieters intensieve gebruik van bloemlezingen en zijn interesse voor zinneprenten. Een verklaring daarvoor biedt vergelijking met de praktijk op de scholen in omringende landen.
Het onderwijs in Pieters tijd stond geheel in het teken van de welsprekendheid, een vaardigheid die onontbeerlijk was voor toekomstige 'Dienaeren van het Chemene Best der Republiek'. «