Graven in de vuurlinie

De Liemers 1944-1945Wat is híer gebeurd? Dat vragen de bewoners zich af, wanneer zij na een maandenlange evacuatie-periode terugkeren. Eind september 1944 mislu... » 

De Liemers 1944-1945Wat is híer gebeurd? Dat vragen de bewoners zich af, wanneer zij na een maandenlange evacuatie-periode terugkeren. Eind september 1944 mislukt de Slag om Arnhem. Daarna moeten ruim 200.000 Gelderlanders vertrekken. Een brede zone langs de Rijn, van Spijk tot aan de Grebbeberg, wordt een Duits front- en spergebied. Hier laat de bezetter door duizenden Nederlanders een verdedigingslinie aanleggen: de Panther-Stellung. De geallieerden zitten ten zuiden van de Rijn en bij Nijmegen. Zeer regelmatig ligt het Duitse front onder vuur. Granaatbeschietingen, bombardementen en het graafwerk voor de linie richten een enorme ravage aan. Bij thuiskomst, in april 1945, weten de bewoners van Westervoort, Duiven, Groessen, Loo, Pannerden, Herwen, Aerdt, Lobith, Tolkamer, Tuindorp en Spijk dan ook niet wat zij zien.Het is voor veel mensen nog steeds een raadsel wat er in het spergebied is gebeurd. Nu is deze onbekende geschiedenis beschreven via de dagelijkse leef- en werkomstandigheden bij de linie. De ‘spitters’ komen uit Zevenaar en de regio, of zijn opgepakt tijdens de vele razzia’s waarmee de Duitsers hun vernietigende oorlogsindustrie draaiende houden. Mannen uit Rotterdam, Utrecht, Hilversum, Apeldoorn en Groningen slapen op een smerig laagje stro in NSDAP-kampen. Die winter wordt extreem koud. Eenmaal weer thuis, wacht hen onbegrip. Velen zwijgen over hun ervaringen.Karin van Veen woont in een straat waar de loopgraven dwars doorheen liepen in 1944-1945. Zij verricht cultureel-historisch onderzoek en laat de toenmalige ooggetuigen persoonlijk aan het woord. Dwangarbeiders, bestuurders én bewoners vertellen samen het bijzondere verhaal van deze verboden zone uit de Tweede Wereldoorlog.Lezers over project Graven in de vuurlinie en enkele verhalen in dit boek‘Wat een goed verhaal! Het grijpt mij enorm aan door Oekraïne en het leest daardoor in een ander perspectief.’ Marieke Doomen.‘Ik hoop dat uw oproep om verhalen te delen resultaten opleveren die mij inzicht geven in de omstandigheden daar destijds. Ook hoe de plaatselijke bevolking er bij betrokken was.’ Marjolein v. Leeuwen ‘Fantastisch dit artikel over de periode die mijn vader heeft meegemaakt. Super mooi geschreven en prachtig in de context weergegeven. Mijn complimenten!’ Frederique Siem-Kelder. ‘U maakt een prachtige website over een onderwerp, waarvan het verbazingwekkend is, dat het nooit eerder in samenhang is beschreven.’ Gerrit GroeneboerGraven in de vuurlinie www.gridvl.nl «