Sommige boeken komen op je weg en dat heeft zo moeten zijn blijkt achteraf. Laatst liet een kennis, waarmee ik op het vlak van boeken af en toe contact heb, me weten dat ze me een boek zou laten geworden waarvan zij dacht dat het wel iets voor mij zou zijn. Tja, laat maar komen liet ik haar weten we zullen wel zien. Zo ontving ik de roman “De sleutel tot het familiegeheim”. Het is de debuutroman van de Braziliaanse documentairemaakster en journaliste Luize Valente.
Ik was aangenaam verrast toen ik las dat ik met deze dame een interessepunt deel nl. het Jodendom en de Joodse bevolking in het bijzonder. Ondanks het feit dat ik al cursussen heb gevolgd, fictie en non-fictie boeken met als thema “Jodendom” heb gelezen bleek ik in het geheel niet op de hoogte van het onderdeel van de Joodse geschiedenis waarop haar roman is gebaseerd. Haar roman beschrijft de periode in de 17de eeuw waarop vele Amsterdamse Joden naar Recife, het “Nieuwe Jeruzalem “ trokken. Na de Hollandse overheersing verloor Nederland deze Braziliaanse kolonie aan Portugal. De joden hadden enkel de keuze uit: ofwel vertrekken of zich bekeren tot wat men “de nieuwe christenen” noemde. Vele zogezegd ”nieuwe christenen” bleven hun - joods zijn - trouw en zetten in het grootste geheim de joodse tradities verder. Tot op heden zijn er Brazilianen die niet weten dat ze joods zijn. Maar er zijn er ook die streven naar de erkenning van hun Joodse afkomst. Over dat laatste gaat deze roman, het hoofdpersonage Iona wil koste wat het kost de erkenning door een orthodoxe rechtbank (beet dien) zodat ze “als uitgekomen” zal worden erkend. Maar is het dat wat ze nodig heeft om een jood te zijn, om zich Joods te voelen, om te handelen, om te leven als een Jood?
Luize Valente kan onmogelijk verbergen dat ze een documentairemaakster en journaliste is. Het verhaal van Iona kan je vergelijken met een kale boom, het is het stukje fictie waaraan de schrijfster op een gedetailleerde, adequate en terdege onderbouwde manier het non-fictie deel als weelderige takken en bladeren heeft laten groeien. Voor sommige had ze wat mogen snoeien voor andere had de boom nog wel wat verder mogen groeien. Het eindresultaat is echter een vlot geschreven boek. Het vraagt van de lezer wel de nodige aandacht en belangstelling voor het behandelde onderwerp. De verhaallijn is wat te dun om te blijven boeien bij non-interesse voor het stuk joodse geschiedenis. Ik heb het meerdere malen aan de kant gelegd om nog wat opzoekingen te doen, maar ook om het één en het ander even te laten bezinken. Deze roman zal je nooit terugvinden in de bestsellers lijsten in onze contreien. Maar wie interesse heeft voor het Jodendom, de joodse geschiedenis zal blij zijn dat hij deze roman onder ogen heeft gekregen en hem zeker onder de aandacht brengen van andere geïnteresseerden. Ik ben alvast blij dat hij op mijn weg kwam.