De samenleving in schema's

<br/>Waar hij zijn zoektocht ook begint, de reiziger door het land van de sociologie komt al spoedig Talcott Parsons (1902-1979) tegen. 'Although few appear to ... » 

Waar hij zijn zoektocht ook begint, de reiziger door het land van de sociologie komt al spoedig Talcott Parsons (1902-1979) tegen. 'Although few appear to agree with all aspects of Parsonian theory, rarely has anyone quarreled with the assertion that he has been the dominant sociological figure in this country', zo schreef de gezaghebbende socioloog Turner nog onlangs.
Jürgen Habermas noemt het de verdienste van Parsons dat hij negentiende-eeuwers als Weber, Pareto en Durkheim tot de tijdloze 'klassiekers' heeft gemaakt die tal van sociologen nog als een soort tijdgenoten zien. Voorts roemt hij Parsons' veelomvattende theoretische werk en maakt hij ruim gebruik van de daarin vervatte denkbeelden.

Inhoud

1 Inleiding 11

2 Talcott Parsons en zijn werk 16
2.1 Inleiding 16
2.2 De man … 17
2.3 … en zijn werk 20
2.4 De belangrijkste mijlpalen 21
2.5Slot 25

3 Parsons wetenschapsfilosofische uitgangspunten 27
3.1 Inleiding 29
3.2 Parsons' wetenschapsfilosofische decor 30
3.2.1 Hoe verwerven wij kennis? 30
3.2.2 Hoe werken natuurwetenschappers? 32
3.2.3 'Methodenstreit' 34
3.2.4 Drie visies 36
3.3 Parsons' eigen uitgangspunten 40
3.3.1 Het frame of reference 41
3.3.2 Een categoriaal systeem 42
3.3.3 Een eigen bijdrage – het analytisch realisme 43
3.4 Parsons' uitgangspunten inzake mens en samenleving 47
3.5 Samenvattend 51

4 De kleinste bouwsteen van een voluntaristische handelings-theorie 53
4.1 Inleiding 55
4.2 De unit act – de kleinste eenheid van analyse 56
4.2.1 De natuurkunde als vertrekpunt 56
4.2.2 Het resultaat 58
4.3 Beschouwing 61

5 Individu en geheel 65
5.1 Inleiding 66
5.2 'A plurality of actors' 67
5.2.1 Symbolisch interactionistische invloeden 68
5.3 Individu en geheel 69
5.4 Het structureel functionalisme 70
5.4.1 Geschiedenis 70
5.4.2 De eerste contouren van de samenleving als een functioneel samenhangend systeem 73
5.5Slot 79

6 Parsons en de algemene systeemleer 80
6.1 Inleiding 81
6.2 De algemene systeemleer 82
6.2.1 Denken in systemen 82
6.2.2 Soorten systemen 85
6.2.3 Enkele termen 88
6.2.4 Parsons en de systeemleer 90
6.2.5 Algemene systeemleer en structureel functionalisme 91
6.3 Slot 92

7 Het handelingssysteem en zijn subsystemen 93
7.1 Inleiding 94
7.2 De 'systemic nature of action' 96
7.3 Drie systemen - twee abstractieniveau's 97
7.3.1 Het persoonlijkheidssysteem (Personality) 98
7.3.2 Het sociale systeem (Social system) 98
7.3.3 Het culturele systeem (Cultural system) 99
7.3.4 Een vierde systeem? 100
7.4 De drie subsystemen en hun kernen 102
7.4.1 'Foci of organisation' 102
7.4.2 De 'need-dispositions' als allocatieve kern van het personalitysystem 103
7.4.3 De rol en het sociale systeem 104
7.4.4 Over het culturele systeem 106
7.4.5 De verbindingen tussen de verschillende subsystemen 108
7.4.6 Instituties 111
7.5 Samenvatting 112

8 De patroonvariabelen 114
8.1 Inleiding 116
8.2 Actor en situatie 117
8.2.1 De actorpool 117
8.2.2 De situatie-kant 119
8.3 De patroonvariabelen 121
8.3.1 De weerbarstige werkelijkheid 121
8.3.2 Vijf vragen 122
8.3.3 Een voorbeeld 124
8.4 De drie systemen nader getypeerd 125
8.4.1 Personality 125
8.4.2 De rollen 126
8.4.3 Culturele waarden 126
8.5 Samenvatting en beschouwing 127

9 Patiënten, artsen en patroonvariabelen 130
9.1 Inleiding 130
9.2 Arts en patiënt vormen een sociaal systeem 130
9.3 Het dokter-patiënt systeem beschouwd vanuit het perspectief van de unit act 132
9.3.1 De patiënt en zijn omstandigheden 132
9.3.2 De situatie voor de dokter 133
9.3.3 Arts en patiënt vanuit het perspectief van de unit of interaction 133
9.4 De rol van de medicus 134
9.5 De rol van de patiënt 136
9.6 Beschouwing 137

10 Een belangrijke uitbreiding: het vier-functieparadigma 139
10.1 «