Over WOII is al menig boek geschreven. Ik heb er meer dan één over gelezen. Het valt me telkens weer op hoe weinig ik er feitelijk over weet. Natuurlijk zijn de geschiedenislessen mij grotendeels bijgebleven. Namen als Adolf Hitler, Eva Braun Heinrich Himmler , Adolf Eichmann en Dwight Eisenhower roepen bij mij beelden, begrippen op als: Holocaust, Hitlergroet, Nationaalsocialisme, concentratiekampen, ..., bevrijding. Maar over hoe het nu de achterblijvers, mijn ouders, grootouders, neven en nichten, ooms en tantes is vergaan weet ik niet zoveel. Ze willen of ze kunnen er niet over praten. Ook hier gaat het gezegde “de tijd heelt alle wonden” niet op. Het is hoogstens een kwestie van “plaats”geven, berusting, aanvaarding, er komt als het ware een beschermlaagje over wat men heeft doorgemaakt.
Maar na het lezen van de debuutroman “De laatste winter” van Femke Roobol kan ik zeggen dat ik op heel wat van mijn vragen een duidelijk antwoord heb gekregen. Door de ogen van de Amsterdamse familie Verbeek laat de schrijfster ons de winter van 1944 en de daaropvolgende jaren beleven. We worden als lezer één met de problemen, zorgen, angsten en soms ook momenten van hoop, waarmee de familie kamt. Je voelt hun honger, hun dagelijkse zorg om een kleine maaltijd te bereiden duidelijk aan. Zoals de schrijfster de diverse personages gestalte geeft getuigd van een diepmenselijk inzicht, een grote betrokkenheid met de medemens. Heel knap is de manier waarop ze het personage Corrie, moeder Verbeek, daar stelt. Zoveel mensen zoveel reacties op een situatie, zo ook in de familie Verbeek. De tegenstelling tussen het hoofdpersonage Anna en haar moeder Corrie kan niet groter zijn, maar kunnen ze ook zonder elkaar? Historische gebeurtenissen zoals de razzia van Putten worden heel realistisch verwerkt in deze roman. De beoordeling van de verhaallijn laat ik aan elke lezer afzonderlijk over. De ene lezer zal het te zeemzoet vinden, de andere zal genieten van het verhaal doordat het de feiten, gebeurtenissen wat zachter of romantischer naar voren brengt. Persoonlijk vindt ik het een prachtige roman omdat de schrijfster het leven en de zorg van de gewone Amsterdammer in oorlogstijd zo goed onder woorden brengt. De kracht, de grootsheid van deze roman zit hem in zijn eenvoud, zijn toegankelijkheid voor elkeen die iets meer wil weten over WO II! Ik heb het allemaal even moeten laten bezinken alvorens ik er een recensietje over kon schrijven. Onbewust bleef er bij mij, nog dagen na het sluiten van de roman, de vraag hangen “ hou zou jij je gedragen in zulke omstandigheden”. Een antwoord heb ik nog niet gevonden …er blijft alleen de hoop leven dat deze geschiedenis geen herhaling kent. Oprecht respect voor deze debuutroman mevrouw Femke Roobol.