In Europa en de VS hebben de aanslagen van terroristen de bevolking heftig geschokt. In het Midden-Oosten en Azië zijn islamitische samenlevingen in hevige bero... » 

In Europa en de VS hebben de aanslagen van terroristen de bevolking heftig geschokt. In het Midden-Oosten en Azië zijn islamitische samenlevingen in hevige beroering.

In deze eerste FORUM Jaarlezing, georganiseerd in samenwerking met de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WWR), zoekt socioloog Abram de Swaan de verklaring voor de botsing van bescha-vingen binnen en buiten het Westen evenwel niet in religie, maar in de verhouding tussen de seksen.

De Swaan belicht daarbij de sleutelrol van onderwijs. Meisjes nemen steeds meer deel aan het onderwijs, en verwerven zo een sterke sociale positie. Dat ondermijnt de ooit zo vanzelfsprekende superioriteit van mannen aan vrouwen. De machtsbalans verschuift ten gunste van vrouwen in het privé-leven en op de arbeidsmarkt, waar mannen op voet van gelijkwaardigheid moeten concurreren met vrouwen. Dit proces heeft zich in het Westen over een verloop van eeuwen geleidelijk voltrokken, en vindt sinds enkele decennia schoksgewijs plaats in veel andere delen van de wereld.

Deze veranderende sociale kansen van mannen en vrouwen dragen volgens De Swaan bij aan de huidige religieuze radicalisering van jongens en mannen. Angst voor verlies van de mannelijke superioriteits-waan dus, gecultiveerd in de godsdienst.

In de samenlevingen buiten Europa situeert hij islamitisch radicalisme in de overgangsfase van patriarchale verhoudingen naar nieuwe omgangsvormen tussen vrouwen en mannen. En onder de Europese immigranten grijpen mannen ‘bij gebrek aan enig ander machtsmiddel dan maar naar de koran. Daar is verder niets islamitisch aan. De botsing der bescha-vingen is in feite een strijd tussen de geslachten.’ «